نهادهای توسعهگر املاک و مستغلات یکی از ارکان اصلی در توسعه صنعت ساختمان بهویژه بخش مسکن هستند. توسعهگران همچنین بهعنوان یکی از بازیگران کلیدی در طرحهای توسعه شهری، تاثیر قابل توجهی در ایجاد تعادل در بازار مسکن و مدیریت عرضه و تقاضا جهت تخصیص بهینه منابع دارند. ازاینرو استفاده از تجربه متخصصان و مدیرانی که چندین سال در این حوزه فعالیت کرده و با بخشهای مختلف دولتی، خصوصی و محلی همکاری داشتهاند، میتواند در راستای اتخاذ سیاستهای کلان، اهمیت بسیاری داشته باشد. شرکت ریلیتد با مدیریت استفن راس، به دلیل سابقه طولانی در حوزه مسکن و تعهدی که به ساخت مسکن قابلاستطاعت و جوامع پایدار دارد، از اهمیت و اعتبار ویژهای در این صنعت برخوردار است.
شرکت ریلیتد (Related Company) یک شرکت املاک و مستغلات آمریکایی در شهر نیویورک است که در سال ۱۹۷۲ توسط استفن راس به طور انحصاری بهعنوان یک توسعهدهنده مسکن قابلاستطاعت شروع به کارکرد و امروز یکی از بزرگترین توسعهدهندگان، تأمینکنندگان مالی و دارندگان مسکن ارزانقیمت و مسکن کارگری است. ریلیتد در حال حاضر، مالک و مدیر بیش از ۵۰۰۰۰ خانه مسکونی ارزانقیمت و مسکن کارگری است و مفتخر است که هرگز یک واحد مسکن ارزانقیمت را در بازار عرضه نکرده است. ریلیتد در حال حاضر با دارا بودن تقریباً ۳۵۰۰ نیروی حرفهای و بیش از ۶۰ میلیارد دلار دارایی به صورت املاک و مستغلات، به عنوان بزرگترین مالک زمین و ساختمان در شهر نیویورک شناخته میشود. برخی رویکردها و پیشنهادات راهبردی استفن راس در صنعت املاک و مستغلات به قرار زیر است:
روابط نهادی و مشارکت بخش خصوصی و عمومی
از نظر راس، ارتباط مؤثر توسعهگران بخش خصوصی با نهادهای عمومی و مدنی برای پیشبرد سریعتر و کارآمدتر پروژههای ساختوساز و توسعه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. او ایمان دارد برنامههایی که در آن منابع مالی پایدار، نیازهای جامعه و روابط کارآمد بین سازمانی بهخوبی دیده شده باشد، سرمایهگذاریها برای تمام کنشگران سودآور خواهد بود.
باتوجهبه بحران اخیر در بخش مسکن و افزایش نجومی قیمت آن بهویژه در شهرهای بزرگ، همکاری سیاستمداران برای تأمین مسکن اهمیت بیشتری یافته است. ازآنجاییکه ارزش زمین هر روز افزایش مییابد، نیاز به افزایش تراکم برای صرفهجویی در قیمت زمین نیز بهتبع آن بیشتر میشود. بااینحال افزایش تراکم بهتنهایی نمیتواند راهگشا باشد و نیاز به همکاری بیشتر بخش خصوصی و عمومی است.
بازار املاک و استراتژیهای تامین مالی
راس در یکی از سخنرانیهای خود بیان کرده آن چیزی که تمام شرکتهای توسعهگر املاک و مستغلات باید برای موفقیت خود انجام دهند این است که از وجود منابع مالی جایگزین اطمینان حاصل کنند. این موضوع باعث میشود که آنها توسعه را برای ذات توسعه انجام دهند و نه برای کسب درآمد و از این طریق چرخه تجارت را پایدار سازند. برای ایجاد چنین پایداریای نیاز است که درآمد حاصل از توسعه را در پروژههای بعدی سرمایهگذاری کنند تا چرخه ساختوساز به دلیل کمبود منابع مالی متوقف نشود.
باتوجه به افزایش شدید نرخ بهره و ایجاد بحران مسکن، یکی از راهکارهای پیشنهادی استفن راس، عرضه املاک مسکونی اعم از اجارهای، رهن و فروشی با درنظرگرفتن گروههای درآمدی مختلف و در متراژها، انواع و شرایط متنوع و همچنین ترکیب آنها با سایر کاربریها است. بهطوریکه درآمد حاصل از فروش و اجاره واحدهای مسکونی و تجاری در سطح قیمتی بالا بهعنوان منابع مالی تأمین مسکن برای گروههای درآمد پایین و متوسط استفاده شود. با حفظ گروههای درآمدی مختلف در مناطق شهری، نیروی کار موردنیاز برای مراکز مهم کسب و کار تامین میشود و سرمایهگذران مراکز تجاری و اداری تمایل بیشتری به سرمایهگذاری و توسعه این مناطق پیدا میکنند. چنین استراتژیای نوعی سرمایهگذاری غیرمستقیم برای توسعه آتی است.
مسکن قابل استطاعت و فرصتهای توسعه
راس معتقد است پشتیبانی از خانوارهایی با سطح درآمد کم و متوسط با ساخت مسکن قابلاستطاعت میتواند منجر به حفظ و تأمین نیروی کار موردنیاز مناطق شهری بهویژه در شهرهای کوچک و متوسط شود چرا که میتواند نیروی کار ماهر را به این مناطق جذب کند، این برنامه، زمانی محقق میشود که توسعهگران بتوانند سایر محرکهای اقتصادی و جاذب جمعیت همچون دانشگاهها، مراکز تجاری و کسبوکارها را نیز در جریان توسعه جدید به این مناطق جذب کنند. او توسعهگران و سرمایهگذاران را تشویق میکند که هسته مرکزی فعالیتهایشان را به خلق محلات پایدار و حمایت از افرادی که در این محلات زندگی میکنند معطوف کنند.
زمینهای قهوهای و متروکه در شهرها همواره بهعنوان پتانسیلهای توسعه موردتوجه مدیران شهری و توسعهگران بودهاند. استفن راس دراینخصوص همواره بر اهمیت برنامهریزی و همکاری چندجانبه نهادهای ذینفوذ تأکید کرده است. آنچه در توسعه این زمینها جهت تأمین مسکن موردنیاز شهرها ضروری است، وجود برنامه اقتصادی کارآمد با همکاری متخصصین و کسبوکارهای فعال جهت اطمینان از درآمد پایدار محلات برای توسعه آتی و نگهداری از مسکنهای قابلاستطاعت ساخته شده است. نکته دیگری که باید موردتوجه قرار گیرد این است که چرخه توسعه این مناطق نباید متوقف شود و راهحل آن ارتباط دائمی توسعهگران و سرمایهگذاران با نهادهای عمومی و مدنی مستقر در منطقه است. به این طریق که با سرمایهگذاری در زیرساخت و کسب درآمد پایدار از این طریق و یا حفظ مالکیت واحدها و اجاره آنها چه در بازار قابلاستطاعت چه در بازار آزاد، همواره منافع بخش خصوصی با توسعه پایدار منطقه درگیر باشد.
رویکرد پایداری در صنعت ساختمان
از نظر استفن راس، یکی از مسئولیتهای توسعهدهندگان زمین و املاک این است که با توسعه تولید، انتقال و راهحلهای تجدیدپذیر در مقیاس بزرگ، انرژی سبز را مستقیماً به شهرها و جوامع محلی آورند و انرژی پاک و قابلاعتماد را در دسترس همه قرار دهند. تغییرات اقلیمی یکی از مهمترین پدیدههایی است که فعالیت صنعت ساختوساز و توسعه باید آن را در مرکز توجه خود قرار دهد. راس همچنین بیان میکند که توسعهگران باید به طور فعال اقداماتی را برای کاهش مصرف انرژی از طریق طراحی کارآمد و استانداردهای مقاومسازی و تولید انرژی تجدیدپذیر انجام دهند، نوسانات قیمت را از طریق مدیریت انرژی و تولید متوازن کنترل کنند و ریسکهای مالی و فنی پروژه را از طریق تجزیهوتحلیل و بهبود مصرف انرژي به حداقل برسانند.
بنابراین، باتوجه به درسآموختههای یکی از بزرگترین و موثرترین توسعهگران حوزه املاک و مستغلات میتوان گفت که توجه به تامین مسکن قابلاستطاعت، پایداری و همکاری بخش عمومی-خصوصی، نقشی برجسته در توسعه املاک و مستغلات دارد. همچنین اتخاذ رویکردهای مبنی بر تأمین مالی پایدار، افزایش تراکم و جذب نیروی کار ماهر به مناطق شهری با ایجاد محلات پایدار میتواند به رشد و پیشرفت این صنعت در کشور کمک بسزایی کند.