شبکه سیاست گذاری ملی ایران: با توجه به صحبت های مسئولان دولت و سفرهای اخیر وزیر امور خارجه، به نظر می رسد دولت مصمم است برجام را با طرف های اروپایی و بدون آمریکا حفظ نماید. در همین راستا در روزهای اخیر، راه حل هایی از طرف مسئولان برای حل بحران خروج آمریکا از برجام مطرح می شود. گزینه های دولت در روزهای اخیر، بسیار شبیه پیش نویسی است که Crisis Group* برای حل بحران برجام پیشنهاد کرده است.
این راه حل ها چند پایه اصلی دارد:
اولین گزینه مطرح شده این است که صندوقی برای پوشش ریسک تأسیس شود تا ضررهای تجار و شرکت هایی که با ایران کار می کنند را پوشش دهد.
باید بدانیم جریمه اولیه آمریکا برای افراد و شرکت هایی که قانون تحریم های ایران را رعایت نمی کنند، جریمه نقدی نیست. بلکه طرف معامله با ایران از چرخه دلار خارج و در خاک آمریکا تحت پیگرد قضایی قرار خواهد گرفت. در چنین شرایطی صندوق پوشش ریسک، هیچ کمکی به حل مشکلات تحریمی ایران نخواهد کرد. از سوی دیگر در صورت تعریف جریمه نقدی در مراحل بعدی، میزان این جریمه می تواند به مقدار کل تجارت اروپا با ایران باشد و اساسا حرکت به این سمت را برای اروپا غیرممکن نماید.
پیشنهاد دیگری که مطرح شده، تأسیس بانکی دولتی ویژه ایران است که با یورو کار کند.
این راه حل نیز از ابتدا محکوم به شکست است. هم اکنون پنج بانک در اروپا ویژه ایران وجود دارد که همگی توسط آمریکا ایزوله شده اند و هر بانک دیگری نیز برای این هدف تأسیس شود از طرف آمریکا ایزوله خوهد شد.
همچنین به عنوان راه حلی دیگر گفته می شود که یک بانک مرکزی اروپایی متکفل ارتباط با ایران باشد. هرچند ساختار بانک مرکزی در اروپا با ایران بسیار تفاوت دارد و بانک های مرکزی اروپایی به لحاظ ساختاری نیز از عهده چنین کاری بر نمی آیند، اما در صورت عدم وجود این اشکال نیز خیلی از بانک های مرکزی اروپایی وجوه عملکردی شان را به اتحادیه اروپا سپرده اند و اداره این وجوه در اختیار خودشان نیست. در کنار این مشکل، مسأله مهمتر این است که در دوران پسابرجام و قبل از وقوع بحران خروج آمریکا نیز بانک های اروپایی کاری برای ایرن انجام ندادند و میزان ال سی در ایام پسابرجام با قبل از آن تفاوتی نداشت. زیرا ترس از قرار گرفتن در لیست تحریمی اس دی ان آمریکا در مسیر مبادله با ایران، عملاً هرگونه ارتباطی را متوقف کرده بود.
در مجموع به نظر می رسد با توجه به عملی نبودن راه حل های مطرح شده و نیز در شرایطی که خود اروپایی ها هم در مواردی چون فعالیت های موشکی ایران و ... با ادعاهای آمریکا همراهی می کنند، دل بستن به برجام اروپایی، از همین حالا محکوم به شکست است. و دولت جمهوری اسلامی تنها با دادن تعهداتی بیشتر در زمینه های مورد ادعای آمریکا، خواهد توانست شبه برجامی را با نسخه ای ضعیف تر از نسخه قبلی حفظ نماید. اقدامی که اقتصاد ایران را روی داربستی لرزان از مجوزهای زمان دار قرار می دهد که هر بار با تحمل مصایب زیاد در اوفک قابل تمدید خواهد بود.
* کرایسیس گروپ، یک مجموعه غیردولتی بین المللی است که برای حل و فصل اختلافات مهم بین المللی راه حل ارائه می کند.
منبع: eghtesadsiasi@
