تغییر مسیر حمل کالا از دریای سرخ به آفریقا و مسیر زمینی امارات و عربستان
همزمان با ادامه حملات رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه و وتوی پیاپی قطعنامههای آتشبس شورای امنیت توسط ایالات متحده، انصارالله یمن به منظور مقابله با عبور کشتیها به مقصد رژیم صهیونیستی، اقدام به انجام حملاتی در دریای سرخ که یکی از گذرگاههای استراتژیک دنیا است نمود و به موجب آن تحولاتی در حملونقل دریایی و تجارت جهانی به وقوع پیوست. دریای سرخ تنگه باب المندب را به کانال سوئز، یکی از مهمترین شاهراههای تجارت بینالمللی جهان، متصل میکند. این مسیر دریایی حدود ۱۲ درصد از تجارت جهانی و ۳۰ درصد از ترافیک کانتینری دنیا را به خود اختصاص می دهد. سالانه حدود ۱۹هزار کشتی در کانال سوئز تردد میکنند و این کانال کوتاهترین مسیر بین اروپا و آسیا و منبع اصلی درآمد کشور مصر به حساب میآید که این درآمد بر اثر تحولات اخیر با ۴۰ درصد کاهش مواجه شده است.
ناآرامیهای به وجود آمده در این منطقه موجب اختلال در زنجیره تامین و اعمال هزینههای اضافی شدهاست که میتواند تورم شدیدی را در آینده به همراه داشته باشد و صنعت کشتیرانی را با چالشهای شدیدی به ویژه در مسیرهای آسیا به اروپا و آمریکا مواجه نماید. افزایش هزینههای بیمه و نرخ اجاره کشتیها، افزایش هزینههای انرژی و توقف موقت تولیدات برخی کارخانههای بزرگ مانند تسلا و ولوو به دلیل کمبود قطعات ناشی از تغییر مسیر کشتیها از جمله پیامدهای تنشهای اخیر دریای سرخ است. به دنبال حملات آمریکا و انگلیس به یمن و تشدید درگیریها در دریای سرخ، تنشهای موجود در منطقه افزایش یافته و منجر به افزایش شدید قیمت نفت گردید و ادامه یافتن تنشها در دریای سرخ، موجب بالا رفتن هزینههای حملونقل دریایی تا ۳۰۰ درصد شدهاست.
به منظور حفظ امنیت، بسیاری از شرکتهای کشتیرانی بزرگ مانند کشتیرانی مرسک دانمارک و هاپاگ لوید آلمان عبور از کانال سوئز و دریای سرخ را متوقف نموده و عبور از مسیر جایگزین آفریقای جنوبی و از طریق دماغه امید نیک را برگزیدهاند. طول مسیر جایگزین ۳۵۰۰ مایل دریایی از مسیر کانال سوئز و دریای سرخ بیشتر بوده و مدت زمان عبور کشتیها را ۱۰ روز افزایش میدهد. طبق برآوردها، هزینههای دور زدن هر کشتی کانتینری از دریای سرخ و کانال سوئز به سمت دماغه امید نیک و بندر کیپ تاون ۳۳ درصد به میزان سوخت مصرفی اضافه میکند. به این ترتیب عبور کشتیها از مسیر دماغه امیدنیک، بنادر شرق و غرب آفریقا و خلیج فارس (دوربان، پورت لوئیس، جزایر قناری، صلاله و فجیره) از افزایش تقاضای سوخت منتفع خواهندشد. این بنادر در ابتدای بحران دریای سرخ آمادگی کمی برای ارائه سوخت داشتند اما به مرور با تقویت مراکز ذخیرۀ سوخت بهبود یافتند. شرکت ترافیگورا نیز آمادگی خود را برای تأمین سوخت کشتیها در آفریقای جنوبی اعلام نمودهاست.
حرکت به سمت ایجاد مسیر جایگزین از طریق امارات و عربستان
علاوه بر مسیر جایگزین فوق، میری رگو، وزیر حملونقل رژیم صهیونیستی اخیرا از طرح جدیدی برای انتقال کالا از هند و از طریق مسیر زمینی امارات به این رژیم خبر داد که قادر است با دور زدن حملات دریای سرخ زمان انتقال کالا را حدود ۱۲ روز کاهش دهد. طبق اظهارات میری رگو، گروههای حرفهای برای ایجاد امکان حملونقل زمینی کالاها از ابوظبی به رژیم صهیونیستی تشکیل شده است. علاوه بر این، شرکت کشتیرانی هاپاگ لوید که ۷ درصد از بازار جهانی حملونقل دریایی را در اختیار داشته و در ۵۳ بندر و ۵۳ ایستگاه زمینی خاورمیانه فعالیت دارد، از اقدامات خود در راستای فراهم کردن خطوط حملونقل زمینی از طریق عربستان سعودی و امارات عربی متحده خبر داده است که با عبور از تنگه بابالمندب، قادر است اثرات تحولات دریای سرخ را بر تجارت و حرکت کشتیها کاهش دهد. بر این اساس کشتیها از طریق بنادر جبل علی در امارات و دمام و جبیل در عربستان سعودی محموله خود را برای حمل زمینی تخلیه نموده و این محمولهها در بندر جده عربستان برای ادامه مسیر به سمت کانال سوئز تحویل کشتی میشوند. این مسیر ترکیبی جدید بدون نیاز به عبور کشتیها از تنگه باب المندب و با کاهش مسیر نسبت به مسیر آفریقا، امکان عبور از کانال سوئز را فراهم مینماید. طبق برآوردها حمل کانتینرهای یک کشتی از عربستان یا بحرین و امارات به رژیم صهیونیستی بین ۱۵ الی ۲۰ روز طول میکشد.
تشدید درگیریها در دریای سرخ میتواند حملونقل دریایی کالا در دنیا را با چالشهای زیادی مواجه کند و صنایع مختلف را تحت تاثیر قرار دهد. این امر ضرورت وجود مسیرهای جایگزین قابل اعتماد و کارامد را روشن میسازد. با توجه به هزینه بالا و مدت زمان طولانی عبور کشتیها از مسیر آفریقا، به نظر میرسد هدف اصلی رژیم صهیونیستی از برقراری کریدور زمینی از امارات، ایجاد یک مسیر سریع و مکمل است تا محمولههای تجاری به دور از اقدامات انصارالله به سرزمینهای اشغالی منتقل شده و از فشار اقتصادی بسته شدن مسیر دریایی در شرایط اضطراری، جلوگیری شود.
همچنین این ناآرامیها میتواند رشد شبکه تجاری نوپای آسیای میانه را رونق بخشیده و مسیرهای ترانزیتی و تجاری جدیدی را ایجاد نماید.