استفاده از ابتکارات تاریخی و بومی در تأمین امنیت آب استرالیا
حقوق آب مورد استفاده بومیان استرالیا در سالهای گذشته به طور مداوم توسط قوانین جدید این کشور در زمینه آب کنار گذاشته و نادیده گرفته شده‌اند. از طرفی هیچ یک از سیاست‌های کلیدی آب استرالیا به طور مستقیم و دقیق، امنیت آب را تعریف نمی‌کنند. سیاستگذاران استرالیایی اغلب امنیت آب را از نظر در دسترس بودن چارچوب‌بندی می‌کنند. برای مثال چقدر در یک سد آب وجود دارد؟، یا چند ماه آب آشامیدنی برای یک شهر باقی مانده است؟ اما امنیت آب باید بیشتر از اینکه صرفاً چه مقدار آب در دسترس است، معنی شود.
امنیت آب به عنوان یک مفهوم گسترده به صورت ضعیف درک شده است. ما فقط در مورد داشتن مقادیر کافی آب صحبت نمی‌کنیم، بلکه کیفیت، مقرون به صرفه بودن و دسترسی به آن هم مدنظر است. با وجود اهمیت فراوان این موضوع به عنوان یک مفهوم و ماهیت حیاتی برای جوامع در گستره استرالیا، اما تعریف مشترکی از امنیت آب در این کشور وجود ندارد که به صورت ملی مورد توافق باشد. همچنین رویکردی برای ارزیابی امنیت آب در سطح ملی و توانایی ارائه گزارش در مورد آن مشاهده نمی شود. عدم تعریف درست امنیت آب، کار را برای سطوح مختلف دولتی، زیست‌محیطی، کشاورزی و ادارات و آژانس‌های آب برای رسیدن به اهداف مشترک دشوار کرده است.
استرالیا به آرامی از خشکسالی هزاره با یک سیاست آب فراگیر به نام «ابتکار ملی آب» بیرون آمد. این سیاست، مدیریت و سیاست آب فدرال، ایالتی و منطقه‌ای را برای محیط زیست، کشاورزی، شهرها و شهرک‌ها در دو دهه گذشته هدایت کرده است. طبق گزارش کمیسیون بهره‌وری استرالیا، منافع مادی از این اصلاحات، مصرف متوسط آب کمتر توسط خانوارها، استفاده کارآمدتر توسط صنعت، آب بیشتر برای محیط زیست و سازگاری بهتر با عدم قطعیت حاصل شده است. با این حال، کمیسیون بهره‌وری همچنین معتقد است که این سیاست در حال حاضر منسوخ شده و نیاز به تجدیدنظر دارد.
در طول دوره اجرای ابتکار ملی آب، استرالیا برخی از خشک‌ترین و گرمترین سالهای تاریخ خود را تجربه کرده است. برای مثال دوره ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ گرمترین و خشک‌ترین دوره مداوم سه سالهای بود که تا به حال برای حوضه آبریز موری-دارلینگ ثبت شده است و سطحی از تنش آبی را به همراه داشت که بسیاری در منطقه قبلاً هرگز آن را تجربه نکرده بودند. کاهش شدید سطح آب، برخی از مردم محلی در شهر اورنج ایالت نیوساوث‌ولز را با کمبود شدید آب مواجه کرد.
از زمان لغو کمیسیون ملی آب، دولت‌های استرالیا به طور قابل توجهی از اصلاحات ملی آب عقب‌نشینی کرده‌اند. امروزه طبق استانداردهای جهانی، استرالیا به خوبی عمل می‌کند تا اطمینان حاصل نماید که نیازهای آبی در طولانی‌مدت برآورده می‌گردد؛ اما معتقد است که نمی‌تواند در این زمینه از عملکرد خود راضی باشد.
در ایران نیز پیش از تدوین قوانین نوین در زمینه حقوق آب‌های سطحی و زیرزمینی، ایرانیان از دوران باستان از روش‌ها، فنون و قوانین بومی جهت مدیریت و تقسیم آب استفاده می‌کردند. سیستم قنات یا کهریز به نوعی فنی کهن و متعلق به ایران، ضمن اینکه آب مورد نیاز انسان‌ها را به طور مداوم تأمین می‌کرد، برخلاف چاه‌های عمیق امروزی، منجربه کاهش سطح آب‌های زیرزمینی نیز نمی‌شد. طومار آب شیخ بهایی جهت تقسیم آب‌های حوضه آبریز زاینده‌رود، جلوی گسترش اختلافات آبی در این منطقه را گرفته بود. فعالیت میرآب‌ها نیز به عنوان افرادی که زمان بهره‌برداری هر فرد از آب را تعیین و تقسیم می‌کرد، از دیگر ابتکارات ایرانیان در این زمینه بوده است. امروزه به تدریج، ارزش این ابتکارات و انطباق آن‌ها با فضای محیطی کشور بر ایرانیان روشن شده و امید است به سمت استفاده یا الگوگیری از این فنون و اصول تاریخی جهت حل چالش‌ها و بحران‌های فعلی آب در کشور حرکت کنیم.
