آبان ۱۴۰۲

سند ۲۰۳۰ عربستان؛ از خیال تا واقعیت عربستان در چند سال اخیر تبلیغات گسترده ای برای ارائه تصویر اجتماعی مورد پذیرش عموم مردم جهان  از خود داشته است. در این راستا به تعریف پروژه هایی که بسیار بلند پروازانه بوده مانند نئوم پرداخته که سهم عظیمی در تولید محتوا برای ارائه تبلیغات ایجاد کرده است. در مصاحبه پیش رو با جناب آقای حسن  هانی زاده کارشناس مسائل خاورمیانه به گفتگو پرداختیم تا ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی و اقتصادی که عربستان برای خود متصور شده است را مورد بحث قرار دهیم. به نظر شما طرح چشم انداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی چه اهداف و ابعادی از توسعه‌ در این کشور را به تصویر می‌کشد؟ عربستان سعودی طرح ۲۰۳۰ خود را برای رسیدن به یک کشور تأثیرگذار و مهم از نظر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی  از سال‌ها پیش آغاز کرده است. این طرحِ محمد بن سلمان که معروف به طرح ۲۰۳۰ است، طرح بلند پروازانه‌ای است و در حقیقت هدف آن استفاده از شیوه‌های نوین اقتصادی و شهرسازی است. شهر «نئوم» در حقیقت شهری است که برخوردار از همه‌ی امکانات به روز است. سعی محمد بن سلمان این است که با استفاده از فناوری‌های روز بتواند شرایطی فراهم نماید که عربستان سعودی به عنوان کشوری که دارای بالاترین سطح از فناوری‌های روز است، شناخته شود تاحدی که اعلام کرده در آینده، ساکنین کشورهای اروپایی ناچار خواهند شد که برای تفریح و گردش وارد عربستان شوند . این چشم‌انداز در حقیقت یک هدف مهم است که طبق برنامه‌ریزی محمد بن سلمان، باید تا سال ۲۰۳۰ (حدود هفت سال دیگر) به پایان برسد. هزینۀ پیش‌بینی شده و مصوب برای طرح موسوم به نئوم، ۶۰۰ میلیارد دلار است که هزینۀ بالایی است. در حال حاضر عملیات طرح نئوم آغاز شده و طرح بسیار پیچیده‌است  و ده‌ها شرکت خارجی هم در این طرح فعال هستند. تغییراتی در ساختار اجتماعی و داخلی عربستان بوجود آمده  که منجر به ایجاد تفاوت‌های زیادی در این کشور نسبت به سال‌های گذشته شده است. نقش وهابی‌ها و علمای وهابی در عربستان کم‌رنگ شده و محمد بن سلمان آزادی‌های اجتماعی بیشتری به مردم این کشور داده است؛ به گونه‌ای که اکنون کاباره‌ها و سینماها نیز در این کشور فعال هستند. این در حالی است که در گذشته چنین فضاهایی در عربستان وجود نداشتند و این نشان می‌دهد که عربستان از یک فضای بستۀ دینی به سمت یک کشور روزآمد با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته در حال حرکت است. لطفا بفرمایید چه نمادها و نمودهایی از توسعه‌یافتگی را می‌توان در عربستان مشاهده کرد؟ نمادهای مورد استفاده، دراین پروژه ها  اغلب مرتبط با شیوه‌های جدید  شهرسازی و استفاده از فن‌آوری‌های روز است . به عنوان مثال اتوبان‌هایی که بسیار روزآمد و با فناوری‌های بسیار بالا احداث شده اند، وجود علائم و شب‌نماهایی برای روشن‌سازی سطح جاده و افزایش دید رانندگان و کاهش مشکلات رانندگی در شب،  همه اینها مصداق نمادهای توسعه یافتگی هستند .از  فناوری جدید دیگر و مهم برای عربستان،  می توان به استفاده از آب‌شیرین‌کن‌های اتمی که به تمام نقاط مختلف عربستان، آب‌رسانی می‌کند نام برد که حتی در حوزه کشاورزی نیز دستگاه‌های آب‌شیرین‌کن احداث شده است و این بخشی از کارهایی است که محمد بن سلمان در  طول سال‌های اخیر برای توسعه عربستان انجام داده است. در مورد سایر شاخص‌های توسعه از جمله در حوزۀ هنر و فرهنگ چه برنامه‌های توسعه‌ای در دستور کار قرار گرفته‌اند؟ در طول سال‌های اخیر و با آغاز تغییرات در عربستان سعودی، فستیوال‌های هنری بزرگی با حضور هنرپیشه‌های هالیودی و سایر هنرمندان شاخص کشورهای مختلف جهان از جمله هنرپیشگان هندی، مصری و کارگردان‌ها و خواننده‌های مطرح جهان، برگزار شده است. در طول برگزاری این فستیوال‌ها، شرکت‌کنندگان از شهرهای مختلف عربستان دیدن کرده‌اند که این یک نوع تبلیغات و پروپاگاندا برای محمد بن سلمان تلقی می‌شود بله. برگزاری جشن هنر و برگزاری یک فستیوال آواز فولکلور در آمریکا با شرکت حدود ۶۰۰ خواننده و نوازندۀ سعودی و اجرای  برنامه همراه با رقص‌های محلی ازجمله برنامه‌هایی بودند که با استقبال مردم امریکا روبه رو شده است و این نشان می‌دهد که محمد بن سلمان یک فضای جدیدی برای این کشور بوجد اورده تا جایگاه هنری، فرهنگی و سیاسی کشور خودش را در تراز بالایی قرار دهد.     آیا برای توسعه علمی نیز چشم‌اندازی پیش‌بینی شده؟ آیا عربستان سعودی پیشرفت‌های علمی قابل ذکری در چند سال اخیر داشته‌است؟ در توسعه علمی عربستان، هنوز به مرتبۀ بالایی نرسیده اما اعزام و بورسیه دانشجویان سعودی برای تحصیل در کشورهای غربی  این واقعیت را نشان می‌دهد که عربستان قصد دارد در دهه  های آینده به تراز بالای علمی  در علوم مختلف، از جمله در تولیدات نظامی و تولیدات و فناوری‌های هسته‌ای دست یابد. همچنین در حال حاضر عربستان در زمینۀ پزشکی در جایگاه ممتازی قرار دارد. زیرا  علاوه بر اینکه اغلب پزشکان سعودی در غرب تحصیل کرده‌اند  بیمارستان‌های بسیار مدرنی نیز در این کشور احداث شده است؛ اما به لحاظ علمی و سایر فناوری‌های مدرن، عربستان در حال حرکت به سمت دستیابی به جایگاه علمی بالایی است. در زمینۀ هسته‌ای هم ظاهرا عربستان فعالیت‌هایی را انجام داده است به خصوص اخیرا که یک هئیت بلند پایه از چین  به این کشور سفر کرده و رایزنی‌هایی هم در این زمینه انجام شده بود. بله، عربستان سعی می‌کند که از فناوری‌های کشور‌های مختلف ازجمله چین، فرانسه و آمریکا برای احداث نیروگاه‌های هسته‌ای و استفاده از انرژی هسته‌ای برای طرح‌های مختلف استفاده کند. در واقع در سفر اخیر رئیس جمهور چین به عربستان، توافق نامه‌های امضا شده نشان‌دهندۀ عزم جدی عربستان برای استفاده از فناوری هسته‌ای است و مقدمات این امر نیز فراهم شده است و مقامات چین هم اعلام آمادگی کردند که برای عربستان سعودی، چندین نیرو گاه احداث کنند؛ از سوی دیگر برنامه‌های هسته‌ای عربستان هم از سوی کشورهای غربی و هم از سوی کشورهای شرقی مانند چین و روسیه حمایت می‌شود و این کشور مشکلی برای احداث نیروگاه ندارد. با توجه به اینکه در هفتاد سال گذشته قول‌هایی هم به ایران داده شده بود اما در زمان عملیاتی‌سازی، بهانه‌تراشی‌هایی را آغاز کردند و ظاهرا نه غرب و نه شرق، نمی‌خواهند کشورهای منطقۀ خاورمیانه از لحاظ هسته‌ای پیشرفت کنند، به نظر شما آیا ممکن است که عربستان هم درگیر یک بازی سیاسی در این زمینه شود؟ یا واقعا قرار بر این است که در زمینه هسته‌ای کمک‌هایی به این کشور صورت گیرد؟ عربستان به دلیل برخورداری از یک رابطۀ تنگاتنگ با غرب و همچنین چین و روسیه توانسته یک توازون سیاسی با شرق و غرب داشته باشد ؛ بنابراین مشکلی برای احداث نیروگاه‌ها نخواهد داشت. به هر حال عربستان همواره تابع سیاست‌های غرب بوده و تقابلی با آمریکا و غرب ندارد؛ بنابراین مشکلی هم در رابطه با فعالیت‌های هسته‌ای نخواهد داشت. جمهوری اسلامی ایران کشور مستقلی است که  نیروگاه‌های هسته‌ای خودش را با تکیه بر امکانات بومی احداث کرده است و همین مسئله باعث حساسیت غرب و آمریکا نسبت به پیشرفت ایران در این صنعت شده؛ در حالی که این مسئله در مورد عربستان وجود ندارد. ضمن اینکه عربستان همواره تأمین‌کنندۀ انرژی آمریکا و غرب بوده و هست.   در زمینه توسعه فعالیت‌های ورزشی عربستان چه اهدافی را برای خودش ترسیم کرده است و الان در چه جایگاهی قرار دارد؟ در حال حاضر شاهد جذب چهره‌های شاخص ورزشی مثل رونالدو و بازیکنان مطرح فوتبال در باشگاه‌های عربستان هستیم. این امر، یک حرکت نمادین است و می‌تواند جایگاه ورزشی عربستان را ارتقاء دهد. به هر حال عربستان به دنبال این است که یک تیم حرفه‌ای و در تراز اول جهانی در فوتبال داشته باشد و به همین دلیل هم هزینه‌های بسیاری در این خصوص صرف می کند وبه نظر می رسد  که در چند سال آینده، این کشور بتواند با حضور و عقد قرارداد با ورزشکاران مهم و مطرح جهانی، در زمینه ورزشی و فوتبال رتبه اول  را در سطح منطقه بدست آورد. به نظر شما عربستان قصد دارد با اجرای این برنامه‌ها و با کنار هم گذاشتن قطعات پازلی که در این گفت‌وگو تشریح شد، به چه جایگاهی دست یابد؟ شخص محمد بن سلمان دارای رویاهای بلند پروازانه‌ای است و سعی می‌کند با کشور امارات متحده عربی، رقابت کند. در حال حاضر امارات دارای بالاترین شاخص رشد اقتصادی بعد از قطر است و عربستان جایگاهی پس از امارات و همچنین در بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در جایگاه دوم قرار دارد. به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی عربستان این است که در آینده به یک کشوری مانند امارات و فراتر از امارات تبدیل شود. طرح ۲۰۳۰ محمد بن سلمان قصد دارد عربستان را به کشوری روزآمد با اقتصادی شکوفا و با امنیت و رفاه بالا با استفاده از فناوری‌های روز تبدیل کند؛ طوری که به کشوری در تراز کشورهای غربی تبدیل شود و این موضوع در اجرای این طرح کاملا مشهود است. اگر بخواهید مقایسه‌ای میان ایران و عربستان انجام دهید، به نظر شما عربستان در چه زمینه‌هایی از ایران پیشتاز بوده؟ عربستان درآمد بسیار بالایی از طریق فروش نفت دارد. طبق گزارش‌های موجود، عربستان سعودی سالانه ۳۰۰ میلیارد دلار نفت صادر می‌کند. این رقم، بودجۀ کلانی است که برای عربستان امکان سرمایه‌گذاری در زمینه توسعه عمرانی را فراهم می‌آورد؛ در صورتی که ایران به لحاظ اقتصادی در وضعیت محاصره است و درآمد ایران به لحاظ فروش نفت و صادرات کالاهای غیرنفتی محدود است، بنابراین عربستان سعودی از نظر درآمد های نفتی و ارزی در مرحله بسیار پیشرفته‌ای نسبت به ایران قرار دارد. مصاحبه کننده: نرگس حجتی؛ پژوهشگر دفتر مطالعات حکمرانی اجتماعی اندیشکده افرا      

ششمین «نمایشگاه بین‌المللی واردات چین»با حضور میهمانانی از ۱۴۵ کشور جهان به میزبانی شهر شانگهای برگزار شده است. بیش از ۳ هزار و ۴۰۰ تاجر غرفه‌دار و ۳۹۴ هزار بازدیدکننده حرفه‌ای برای حضور در این نمایشگاه ثبت نام کرده‌اند که نسبت به پنج دوره قبلی افزایش چشمگیری را نشان می‌دهد. بیش از ۷۰ شرکت و ۲۵۰ تاجر ایرانی نیز در نمایشگاه بین‌المللی واردات چین (CIIE) حاضرند که ۲۰ برابر بیش از سال گذشته و بیشتر از تمامی ادوار گذشته است. دکتر محمد مخبر معاون اول ریاست جمهوری اسلامی ایران نیز به دعوت رسمی نخست‌وزیر چین در این نمایشگاه حاضر شد و ضمن سخنرانی در مراسم افتتاحیه و ارائه پیشنهاداتی در جهت توسعه اهداف برگزاری این نمایشگاه، گفت‌و‌گوهای دوجانبه و چندجانبه‌ای را برای توسعه روابط اقتصادی و بازارگشایی برای کالاهای ایرانی در چین و سایر کشورهای حاضر انجام می‌دهد. از مهم‌ترین اهداف دکتر مخبر برای حضور در این نمایشگاه می‌توان به پیگیری مفاد برنامه جامع ۲۵ ساله میان ایران و چین و پیگیری موانع و راهکارهای دستیابی به اهداف توافقات و قراردادهای صورت گرفته میان دو کشور اشاره کرد. برای برگزاری این نمایشگاه، دو هدف اساسی از سوی شی جین پینگ اعلام شده است: «تعامل بیشتر با بازارهای جهانی» و «ورود به مرحله توسعه باکیفیت در چین». این رویداد به‌طور کامل، چندجانبه‌گرایی حقیقی را که مورد حمایت چین است به نمایش می‌گذارد و تجلی دیدگاه این کشور برای ساخت جامعه‌ای با سرنوشت و منافع مشترک برای بشریت محسوب می‌شود. نمایشگاه بین‌المللی واردات چین، تعهد واقعی‌تر پکن به گسترش تجارت و بازار آزاد در سطح جهان را به نمایش می‌گذارد که برخلاف امریکا و اروپا، این هدف را نه در شعار بلکه در عمل، تحقق بخشیده است. به عبارت دیگر نمایشگاه بین‌المللی CIIE، یک محصول عمومی بین‌المللی است که تمام جهان در آن سهیم هستند و امکان حضور همه کشورها در آن، برخلاف تبعیض‌ها و تحریم‌هایی است که برخی اقتصادهای غربی برای شرکت‌های خصوصی کشورهای مستقل جهان اعمال می‌کنند. عمده‌ترین بخش‌های این نمایشگاه بین‌المللی واردات شامل صنایع مرتبط با مواد غذایی و محصولات کشاورزی، صنعت خودرو، هوش مصنوعی و فناوری اطلاعات، محصولات مصرفی، تجهیزات پزشکی و محصولات درمانی و بهداشتی و خدمات بازرگانی است. چین یکی از بزرگ‌ترین بازارهای مصرفی دنیا است. واردات سالانه چین در کالاها و خدمات حدود ۲.۵ تریلیون دلار است که همین امر، فرصتی تاریخی برای شرکت‌های فعال در سراسر جهان را برای ورود به بازار بزرگ چین فراهم می‌کند. چین، بزرگ‌ترین کشور واردکننده نفت خام در جهان است و سهم ایران نیز از صادرات نفت به چین، هم‌اکنون به ۱.۸ میلیون بشکه در روز رسیده است. همچنین برخلاف تصور عمومی در مورد تبادلات کالایی میان دو کشور ایران و چین، بر اساس آمار منتشر شده از سوی معاونت بررسی‌های اتاق بازرگانی ایران، چین اولین مقصد صادرات محصولات ایرانی است. در این نمایشگاه نیز شرکت‌ها و تجار ایرانی به صورت انفرادی یا پاویون در سه بخش محصولات پتروشیمی و نفت و گاز، محصولات غذایی و کالاهای مصرفی حضور یافته‌اند. همزمان با برگزاری این نمایشگاه، جهان در حال تجربه تحولاتی است که نشان از کشمکش‌های پیش از ایجاد نظم نوین جهانی دارد. جبهه‌بندی‌های جدید سیاسی و تحولات ژئوپلیتیکی چون جنگ اوکراین و غزه، تحولات اقتصادی دنیا پس از همه‌گیری کووید۱۹، افزایش ضریب تأثیر بازیگران جدید نظام بین‌الملل چون شرکت‌های چندملیتی، تقویت ملی‌گرایی در کشورهای مختلف و به چالش کشیدن هنجارها و سازمان‌های بین‌المللی و در نهایت تغییر سبک زندگی مردم به دلیل تحولات فناوری هر یک به عرصه‌ای تعیین کننده در تعیین این نظم در حال شکل‌گیری تبدیل شده‌اند. این تحولات بر اقتصاد جهانی نیز اثر گذاشته است و افزایش بی‌ثباتی و نبود اطمینان پیش روی اقتصاد، کاهش سرمایه‌گذاری ناشی از این تحولات، افزایش تورم، افزایش قیمت در حامل‌های انرژی و آشفتگی بازارهای مالی جهانی را به دنبال داشته است. پیدایش چالش‌های مشترک جهانی، همچون منازعات بین‌المللی و تغییرات اقلیمی، لزوم تأمین منابع آب و غذا و بهره‌برداری از نوآوری‌‌ها در تولید محصولات کشاورزی را افزایش داده است. همکاری‌های مشترک در حوزه صنایع و خدمات وابسته، منافعی چندجانبه و مشترک را برای همه مردم جهان به دنبال خواهد داشت. مواجهه بهنگام با این پدیده جهانی و اهتمام جدی برای کاهش پدیده‌های اجتماعی، سیاسی- امنیتی و اقتصادی متعاقب آن، زمینه‌ساز هم‌افزایی میان دولت‌ها و بهره‌مندی ملت‌ها از کاهش خطرات ناشی از آن؛ همچون مهاجرت، بیکاری، سوءتغذیه و... خواهد شد. پیشنهاد محوری معاون اول ریاست جمهوری در افتتاحیه نمایشگاه بین‌المللی واردات چین، «بازتعریف الگوی تجارت آزاد» بر اساس تحولات گسترده و سریع جهانی و نیازهای ملت‌های مختلف بدون نادیده انگاشتن حقوق انسانی و بشری آنهاست. به زعم دکتر مخبر، تعریف موجود از تجارت آزاد جهانی، تاکنون نتوانسته است کشورهای جهان را با خود همراه سازد و نیاز به الگوی جدیدی از تجارت آزاد جهانی به منظور تضمین منافع عمومی جامعه بشری احساس می‌شود. به اشتراک گذاشتن فرصت‌های بازار با بقیه جهان، حمایت از توسعه فراگیر رژیم تجاری چندجانبه برای تنظیم قوانین بین‌المللی، حفظ ثبات زنجیره‌های صنعتی و تأمین جهان، ایجاد شهرهای مراکز مصرف بین‌المللی، توسعه تجارت الکترونیک و ایجاد سیستم‌های لجستیکی مدرن از جمله اقدامات پیشنهادی در راستای تقویت الگوی تجارت جدید جهانی است. اگرچه نمایشگاه‌های مشابهی در کشورهای مختلف جهان با رویکرد تقویت صادرات محصولات کشور برگزارکننده برپا می‌شوند، اما ابتکار چین با محوریت معرفی ظرفیت‌های وسیع و متنوع بازار واردات این کشور می‌تواند اقدامی در جهت ترمیم چهره تجارت چین در میان ملت‌ها و تجار بین‌المللی باشد و این ذهنیت را که چین تنها به صادرات محصولات و تولیدات خود می‌اندیشد پاک کند. اغلب کشور‌های منطقه و رقبای چین برای همکاری با این کشور برنامه‌ریزی مشخص و دقیقی دارند. ایران نیز نباید از این قاعده مستثنی شود. اهمیت بازار چین برای ایران طی سالیان اخیر بسیار افزایش یافته و حضور منسجم و حداکثری شرکت‌های ایرانی در این نمایشگاه، اطلاع‌رسانی از ظرفیت‌های صادراتی ایران را تسهیل می‌نماید. به نظر می‌رسد با توجه به توافقات پیشین و دعوت اخیر از معاونت اول ریاست جمهوری و بازدیدهای ایشان از شرکت‌های چینی مستقر در نمایشگاه، همچنین عزم ج.ا.ایران و چین در استمرار و گسترش دامنه روابط در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، فصل جدیدی از روابط میان دولت‌ها و ملت‌های دوکشور در حال شکل‌گیری است. حامد زرگر رییس مرکز پژوهشی آرا  شانگهای چین

قزاقستان کشوری واقع در آسیای مرکزی با جمعیتی بالغ بر ۱۹ میلیون نفر و مساحتی در حدود ۷/۲ میلیون کیلومتر مربع است. قزاقستان نهمین کشور پهناور جهان و بزرگترین کشور محصور شده در خشکی است. زبان رسمی این کشور روسی یا قزاقی است. قزاقستان با وجود دارابودن منابع بسیار زیاد و حضور حکومتی سکولار از نظر شاخص‌های توسعه منابع انسانی، مردم‌سالاری و تولید ناخالص داخلی آمار و جایگاه پایینی در سطح جهان دارد. بخش کشاورزی قسمت اعظم اقتصاد قزاقستان را تشکیل داده است. قزاقستان بیشترین تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه را در میان جمهوری‌های تازه استقلال یافته دارد و از اعضای مهم سازمان همکاری شانگهای به شمار می‌رود. تخمین زده می‌شود که قزاقستان دومین منابع بزرگ اورانیوم در سطح جهان را دارا باشد.  همچنین کشف و استخراج نفت در مناطق غربی در کنار دریای خزر، این کشور را جزو کشورهایی با درصد رشد اقتصادی بالا در میان جمهوری‌های اتحاد شوروی سابق قرار داده ‌است. قزاقستان با توجه به موقعیت جغرافیایی و قرارگیری در مسیر راه ترانزیت کالا از سمت چین به اروپا قصد نقش‌آفرینی اساسی در حوزه ترانزیت را دارد. تلاش‌هایی از قبیل سرمایه‌گذاری در بنادر خود و دیگر کشورها از جمله بندر پوتی گرجستان، در کنار افزایش ۸۶ درصدی ترانزیت از مسیر ترانس‌خزر نسبت به سال گذشته و رسیدن به مقدار ۷/۱ میلیون‌تن کالا، قزاقستان را تشویق کرده تا تلاش خود برای افزایش سهم ترانزیتی این کشور تا ۸۰ درصد از کل محموله‌های این مسیر را افزایش دهد. هدف‌گذاری میان‌مدت قزاق‌ها رسیدن به حجم ۱۰ میلیون‌تن ترانزیت کالا در سال است. مهم‌ترین مشکل قزاقستان در این مسیر، سرمایه مالی مورد نیاز است. از این رو این کشور تلاش خود را برای جذب سرمایه از کشورهای ذی‌نفع اروپایی و ایالات متحده آمریکا به عنوان دومین شریک تجاری افزایش داده و قصد دارد با جلب اعتماد این کشورها مقدمات افزایش ظرفیت مسیر ترانس‌خزر را فراهم کند. یکی اهداف در نظر گرفته شده در این مسیر صادرات مواد معدنی قزاقستان به کشورهای مذکور برای تشویق به افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های این کشور است. قزاقستان با توجه به دارا بودن منابع بسیار اورانیوم و فعال‌ترین معادن استخراج این ماده استراتژیک سهم بیش از ۴۵ درصدی از عرضه اورانیوم جهان را در دست دارد. شرکت دولتی کازاتومپروم به تنهایی ۲۵ درصد تولید اورانیوم جهان را در اختیار دارد. از آن‌جا که آمریکا در پی جنگ اوکراین به دنبال کاهش واردات اورانیوم از روسیه بوده است، قزاقستان به دنبال آن است که با ایجاد اطمینان از مسیر ترانس‌ خزر و دور زدن روسیه با جلب اعتماد کشورهای غربی به ویژه آمریکا، ظرفیت مسیر ترانس خزر (کریدور میانی) را از طریق سرمایه‌گذاری این کشورها افزایش داده و مسیر امنی برای ارسال محموله‌های خود فراهم کند. قزاقستان از سال ۱۹۹۳ میلادی تاکنون قریب به ۶۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی از سوی آمریکا جذب کرده است و در طول سفر قاسم ژومارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان به آمریکا در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۲۳ به دنبال جذب سرمایه‌های جدید از سوی شرکت‌های آمریکایی طی برگزاری جلسات مختلف است. این جذب سرمایه با محوریت کریدور ترانس خزر است و می‌تواند در راستای افزایش حجم مبادلات قزاقستان با کشورهای غربی و آمریکا از طریق تجارت منابع معدنی مثل اورانیوم نیز ‌باشد. این اقدامات در کنار سایر اقدامات کشورهای عضو سازمان دولت‌های ترک‌زبان بیانگر تلاش بیش از پیش کشورهای همسایه شمالی ایران در زمینه ترانزیت کالا و استفاده از امتیازهای متنوع خود برای جذب هرچه بیشتر سرمایه است.