محمدکاظم عبدالحمیدی، عضو اندیشکده اسرا و کارشناس مسائل سیاسی: بعد از حمله آمریکا به عراق بیش از صد گروه مسلح و افراطی در عراق بوجود آمد. تشکیل این گروهها واکنشی به اشغال عراق بود که از جمله میتوان زرقاوی را محصول مستقیم حمله آمریکا به عراق دانست.
برنامه گفتوگوی سیاسی با موضوع بررسی و تحلیل شگردهای دشمن در اشاعه اسلامهراسی در رسانههای بیگانه و فضای مجازی در حضور محمدکاظم عبدالحمیدی، کارشناس مسائل سیاسی و رسانه روی آنتن شبکه رادیو گفتوگو رفت.
محمدکاظم عبدالحمیدی، پژوهشگر مرکز پژوهشی آرا در آغاز اشاره کرد: اگر ماهیت و عملکرد گروههای افراطی خاورمیانه مانند القاعده و داعش به طور جامعهشناسانهتر و عمیقتری بررسی شوند متوجه تأثیر شرایط و مسائل منطقه بر آن ها می شویم. یعنی شرایطی که برخی قدرت به ویژه آمریکا در منطقه ایجاد کرده اند. در حقیقت تندروی در منطقه، محصول حضور غرب است نه علت آن.
کارشناس مسائل رسانه ادامه داد: پس از بهرهبرداری از ایجاد این گروه ها برای حضور در منطقه و استفاده از منابع این نقطه، قدرت های بزرگ از همین گروه ها برای هدف بعدی یعنی اسلام هراسی استفاده می کنند. در این باره رسانههای غربی از سه تاکتیک به طور کلی بهره میگیرند. تحریف، بزرگنمایی و نهایتاً جایگزینی است؛ جایگزینی به معنای ارائه الگوهای بدیع و غیرواقعی از اسلام می باشد.
وی افزود: غرب نخستین گروههای افراطی در منطقه را برای مقابله با شوروی در افغانستان ایجاد کردند. همین اخیراً رئیسجمهور فعلی آمریکا، رئیسجمهوری سابق این کشور را مسئول ایجاد داعش مطرح می کند. گذشته از ایجاد مستقیم گروه های تندور، گاهی نیز به طور غیرمستقیمی و با تمرکز به مقوله محرومیت مقدمات ایجاد این گروه ها از جانب غرب فراهم می شود. این محرومیت میتواند از فقر اقتصادی تا محرومیت از قدرت سیاسی و شئونات اجتماعی باشد.
کارشناس مسائل سیاسی و رسانهای ادامه داد: بعد از حمله ۲۰۰۳ ایالات متحده به عراق بیش از صد گروه مسلح و افراطی در عراق شکل میگیرد. تشکیل این گروهها واکنشی به اشغال عراق توسط نیروی بیگانه است و اگر واکنشی صورت نمیگرفت و تخریبی نبود، اتفاقات بعدی در عراق رخ نمیداد. زرقاوی محصول مستقیم حمله آمریکا به عراق است. اگرچه در این باره باید گفت گاهی اوقات برخورد رادیکالی و تحقیر خرده فرهنگها و نگاه درجه دو به سایر فرهنگها طبیعی است که گروههایی را به سمت تندروی سوق میدهد.
محمدکاظم عبدالحمیدی گفت: وقتی جوامع اروپایی از جمله انگلیس و ... را بررسی میکنید، طبق آمار رسمی بیشترین نرخ بیکاری، کمترین درآمد سرانه و بدترین وضعیت به لحاظ بهداشتی، فرهنگی و آموزشی متعلق به مسلمانان است. لذا طبیعی است بر اثر وضعیت بد محرومیت و تحقیر خرده فرهنگها به واکنش رادیکال آنها منجر میشود که اتفاقاً غرب هم روی همین مسئله به طور ویژه سرمایهگذاری کرده است.
وی افزود: خشونت سیاسی که در آشوب وجود دارد، سازمان نیافته است و ویژگیاش در این است که مشارکت مردمی بالایی دارد. چنین ویژگی را در گروههای تروریستی و افراطی نمیبینیم. در واقع نه غیرسازمان یافته هستند نه مشارکت مردمی بالایی دارند. اینجا یک شبه توطئهای در میان است. یعنی یک عامل بیرونی دارد آشوب را رقم میزند که خشونت سیاسی مردمی را به گروه های مسلح و تروریستی به صورت سازمان یافته بدل می کند که البته این وضعیت به خودی و خود باعث کمرنگ شدن حضور مردم می گردد. همین چیزی که امروز در گروههای افراطی منطقه میبینیم که سازمان یافته است و ساختار و منابع مالی مشخص دارند، اما مشارکت مردمی ندارد که حاکی از وجود توطئه بیرونی است.
دکتر محمدکاظم عبدالحمیدی، عضو اندیشکده اسرا و کارشناس مسائل سیاسی و رسانه گفت: نباید رسانههای مقاومت را محدود به رسانههایی کنیم که تنها اخبار حوزه نظامی را پوشش میدهند، به نظرم به این شکل درست نیست، زیرا مقاومت به برداشت من، یک مفهوم گستردهتر از مفاهیم نظامی است.
برنامه «گفتوگوی سیاسی» با موضوع بررسی و تحلیل عملکرد دیپلماسی رسانه ای محور مقاومت و نقش شبکه های برون مرزی صدا و سیما با حضور دکتر محمدکاظم عبدالحمیدی، کارشناس مسائل سیاسی و رسانه روی آنتن شبکه رادیو گفتوگو رفت.
محمدکاظم عبدالحمیدی اظهار داشت: علیرغم اینکه رسانهها قادر به نقشآفرینی هستند و نقش آنها در دهههای اخیر بیشتر شده، اما همچنان این دولتها هستند که مشی اصلی را در این زمینه دارند. در حال حاضر رسانههای جبهه مقاومت به طور کلی با مشکل روبهرو هستند که اگر بخواهیم آنها را آسیبشناسی کنیم، نخست بحث انحصاری است که در طرف مقابل با آن مواجه هستند. یعنی اگر به پیشینه تحریم رسانهای ایران نگاه کنیم، یکی از نخستین تحریمهایی که در این حوزه جدی میشود، سال ۸۴ شبکه سحر مجموعهای با عنوان «چشمان آبی زهرا» پخش میکند که در این مجموعه یک منتقد فرانسوی میگوید علیه هولوکاست با توجه به تحقیقاتی که انجام داده، سخنان متفاوتی میزند. در آنجا نخستین تحریم علیه یک رسانه انجام میشود. به عبارتی وقتی قرار است که حرفی علیه ابر روایت آنها یعنی هولوکاست زده شود، با این تفکر که نباید حرفی علیه روایت آنها زده شود، تحریم رسانه شکل میگیرد.
کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: وقتی در برابر طرف مقابل به اصول اولیه خودش در حوزه رسانه اشاره می شود، بر خلاف آنها عمل می کند. برای مثال آنها برای ما گزارشگر ویژه حقوق بشر میفرستند و گزارشهایی بدون توجه به بافت فرهنگی نظیر حقوق همجنس بازان مخابره میکنند، در حالی که از کنار نقض فاحش حقوق بشر در عربستان و امارات به آسانی عبور می کنند.
عضو اندیشکده اسراء افزود: معضل دیگر جریان مقاومت بحث منابع مالی و لجستیکی است. در حال حاضر طبق گزارشهایی که وجود دارد، الجزیره سال ۱۹۹۶ با بودجه ۱۵۰ میلیون دلاری تاسیس میشود که ۱۰ سال بعد از آن پرستیوی ۱۰ میلیارد تومان به عرصه رسانه میپیوندد. معضل نهایی هم مسئله اخلاق است. جریان مقاومت به دلیل علقههای مذهبی و اخلاقی، محدودیتها و معذوریتهایی دارد در حالی طرف مقابل دستش در این خصوص باز است. یعنی اخباری که درباره جبهه مقاومت صادر میشود، به دلیل وجود پاره از محدودیت ها امکان مخابره ندارد.
وی ادامه داد: تا قبل از انقلاب بحرین، شبکه الجزیره بیشتر اخبار جهان اسلام و مسائلی که جریان بیداری اسلامی در مصر و تونس رخ داد را پوشش میداد. اما درباره مساله بحرین که به دلیل بافت قومی و فرهنگی متفاوت با دیگر کشورهای در جریان بیداری اسلام است شبکه الجزیره دچار انفعال میشود و در آن مقطع زمانی است که العالم بیشتر دیده میشود.
کارشناس مسائل حوزه رسانه گفت: بخشی که از آن نباید غفلت کرد بحث قدرت نرم است و اگر ما بخواهیم رسانههای مقاومت را تنها محدود به رسانههایی کنیم که فقط اخبار حوزه نظامی را پوشش میدهند درست نیست. زیرا مقاومت یک مفهوم گستردهتر از مفاهیم نظامی است، یعنی مفهومی مبتنی بر یک فرهنک خاص و ورای قدرت نظامی است.
دکتر محمدکاظم عبدالحمیدی در مصاحبه با رادیو گفتوگو اظهار کرد: در سیاستهای کلی برنامه ششم که ابلاغی از رهبر انقلاب است، توسعه کمی و کیفی شبکههای برون مرزی خیلی تاکید قرار گرفته است. طبق سند سیاست کلی برنامه ششم ما خودمان را در یک جایگاه الهامبخش در جهان اسلام تعریف میکنیم. این الهامبخشی بدون استفاده از رسانه، امکان وقوعش خیلی ضعیف به نظر می رسد. لازم است ایدئولوژی صدور انقلاب در بستر رسانه منتقل شود.