مرکز پژوهشی آرا در گزارش راهبردی “بررسی نقش بازار سرمایه و بورس‌های دنیا در تعیین قیمت نفت" که توسط اندیشکده سرآمد تهیه و تنظیم شده است به بررسی نقش آمریکا در شکست قیمت نفت در سال‌های اخیر می‌پردازد.
در این گزارش راهبردی آمده است: در پایان ژوئن ۲۰۰۸ قیمت نفت برنت به بالای ۱۴۰ دلار در هر بشکه رسید. در ماه ژوئن حدود ۷۰۰ میلیون بشکه نفت خام به صورت فیزیکی معامله شد. در همان ماه، در بازار کاغذی برنت معادل ۲۰ میلیارد بشکه یعنی حدود ۳۰ برابر بازار فیزیکی، معامله شد.
طی سال ۲۰۰۸ قیمت‌‌ها به ۱۴۴ دلار در هر بشکه میرسید، انتظار درازمدت به سر آمد و رویداد ورشکستگی بانک‌‌ها و سازمان‌‌ها‌ی بزرگ مالی بین‌المللی به وقوع پیوست و حباب نفت را نیز ترکاند و همزمان قیمت برنت به زیر ۴۰ دلار در هر بشکه رسید.
در این مورد، اوپک با آگاهی از تنزل قابل توجه درآمد‌ها‌ی کشور‌ها‌ی مختلف عضو - به‌منظور تقویت قیمت نفت که در سقوط آزاد بود (از ۱۴۴ دلار در هر بشکه در جولای تا ۴۰ دلار در هر بشکه در دسامبر)- حداقل اقدام را از خود بروز داد. مطابق معمول، نتیجة کاهش عرضه از سوی اوپک، تداوم افت قیمت‌‌ها و تأیید نفوذ ناچیز اوپک بر پویایی‌‌ها‌ی قیمت نفت خام بود.
طی نیمة دوم سال ۲۰۰۸ فعالیت‌‌ها‌ی منحصراً مالی بانک‌‌ها به‌طور فزایند‌ه‌ا‌ی از بازار آتی نفت خام ناپدید شدند. در این دوره به ساختار بازاری نزدیک به آنچه که در اواخر دهة ۱۹۹۰ بود، بازگشتیم. بازیگران بازار نفت، هرچند برای مدت زمانی بسیار محدود، باز هم تولیدکنندگان فیزیکی نفت و شرکت‌‌ها‌ی نفتی بودند. قیمت نفت خام طی سه ماهة آخر ۲۰۰۸ و سه ماهة اول ۲۰۰۹ رابطة تقریباً بیشتری را با موازنة عرضه و تقاضا در بازار فیزیکی داشت و در دامنة ۴۰ تا ۵۰ دلار در هر بشکه نوسان داشت که در آن زمان ظاهراً نشانگر نقطة تعادلی معقول و پایدار بود.
طی سال ۲۰۰۹ تمامی بانک‌‌ها‌ی عمدة بین‌المللی- که توسط دولت‌‌ها از بحران مالی نجات پیدا کردند- سرمایه‌گذاری مجدد وجوه دریافتی را در بازار مالی و به‌ویژه در قرارداد‌ها‌ی آتی نفتی از سرگرفتند. نتیجة این کار افزایش قیمت نفت طی دورة مصرفِ کمتر بوده است؛ سپس در پایان سال ۲۰۱۰ قیمت نفت خام به سطح ۹۰ دلار در هر بشکه رسید ( با میانگین بشکه‌ا‌ی ۱۰ دلار بالاتر از قیمت سال ۲۰۰۹) و در سال ۲۰۱۱ به بالای ۱۲۰ دلار در هر بشکه. دیگر خبری از قیمت تعادلی جدید خیالی که در دامنة ۷۰ تا ۸۰ دلار در هر بشکه تعیین می شد، نبود. افزایش حدود ۵۰ دلار در هر بشکه در طی دو سال، بالاتر از دامنة مطلوب، مجدداً فراتر از همة انتظارها بود.
از نیمة دوم سال ۲۰۱۴ تا اوایل ۲۰۱۶ قیمت نفت افت شدیدی را از حدود ۱۲۰ دلار به حدود ۲۷ دلار برای هر بشکه تجربه کرده است. نقطة آغاز این قیمت، انتشار اخبار و تبلیغات رسانه‌ای فراوان دربارة ذخایر بزرگ نفت‌ها‌ی غیرمتعارف امریکا و برداشت انبوه از این ذخایر بود. در اوایل سال ۲۰۱۶ ظرف مدت یک ماه قیمت نفت بیش از ۳۵ درصد افزایش داشت و از مرز ۴۰ دلار عبور کرد؛ این در حالی بود که بازار هنوز مازاد عرضه داشت و دارد!
سازمان‌‌ها‌ی مالی در چند سال اخیر برای استخدام کارشناسان و معامله‌گران بازار‌‌ها‌ی فیزیکی نفت، سرمایه‌گذاری کرد‌ه‌ا‌ند. آن‌ها معمولاً حتی یک قطره نفت را هم جابه‌جا نمی‌کنند اما عملیات خود را با پیروی دقیق از سیر تکاملی عوامل بنیادی و هر شایعة دیگری دربارة حیات صنعت نفت، طرح‌ریزی می‌کنند. آن‌ها پول خود را بر اساس این اجزای اطلاعاتی جابه‌جا می‌کنند. ابعاد تأثیر نقل و انتقال این پول کلان برای غلبه بر پویایی‌‌ها‌ی طبیعی بازار فیزیکی، بسیار چشمگیر است. به علت جریان بزرگ پول و تعداد بالای معاملات در بازار آتی، همواره واکنش‌‌ها‌ی افراطی وجود دارد. آنچه‌که در گذشته موجب نوسان چند سِنتی قیمت در هر بشکه می‌شد، امروزه می‌تواند تغییر قیمتِ چنددلاری در هر بشکه ایجاد کند.
