عباس آخوندی

دکترعباس آخوندی

مدیریت بحران 

روایت معاون اجرایی        

متنی را در سایت مقام معظم رهبری که در خصوص انتخاب بین کار اجرایی و کار فرهنگی  دیدم که آمده بود.  چندی پیش در یکی از دیدارها، فرزند شهیدی درباره اولویت انتخاب بین کار اجرایی و کار فرهنگی از حضرت آیتالله خامنهای سؤال میکند که پاسخ ایشان را در پی داشته است. در این دیدار فرزند شهید از ایشان پرسیده است: پیش روی ما کارهایی اجرایی است مثلاً در ادارهای مشغول شویم یا اینکه نه، بهتر است وارد کارهای فرهنگی شویم؟ پاسخ رهبر انقلاب به این سؤال به شرح زیر است:

«کار اجرایی عیبی ندارد، دولت اسلامی است، هر گوشهاش را آدم بگیرد یک کار است منتها کار اساسی عبارت است از هدایت. فرقی نمیکند در دانشگاه؛ در محیط کار؛ یا در محیط اداری، در محیط طلبگی. امروز انگیزهها و فعالیتهایی که در جهت خراب کردن ذهنیت انقلابی در کشور انجام میگیرد کم نیست. ملاک خط مستقیم انقلاب، حرفهای امام است. یعنی نگاه کنیم ببینیم محکمات امام چیست؟... باید دید آن نقطههای اصلی که امام روی آنها تکیه کرده چیست... ببینید چه چیزهایی کثیرالتکرار است، آنها  میشود بیّنات امام... فرض بفرمایید مسئله مبارزه با استکبار. این دیگر جزو چیزهایی است که از اول تا آخر فرمایشات امام به طور دائم تکرار شدهاست. اگر کسی آمد مبارزه با استکبار را انکار کرد یا کوچک شمرد، این خب راه امام نیست، دیگر برو و برگرد ندارد، شوخی ندارد».

بابک سعیدی که سالها خود در کارهای اجرایی مسئولیتهای متعددی را برعهده داشته است، هم اکنون معاون اجرایی مرکز است و با افتخار خود را خادم مجموعه میداند و در کنار تیم که خود آنها را دوستانش می نامد، شبانه روز در تلاش برای خدمترسانی به مجموعه است.

آیا فعالیت در سمت معاونت اجرایی در همه سازمانها اعم از خدماتی و پژوهشی الزامات یکسانی دارد؟

پژوهش از نظر اهمیت و نگاههای راهبردی به توسعه کشور جایگاه بسیار مهمیدارد و به صورت معمول هر جامعهای که بنا دارد در مسیر رشد و اعتلا قرار گیرد به امر پژوهش بیش از سایر فعالیتها اهتمام می ورزد؛ با توجه به این نکته کار در مرکز پژوهشی هم زمین تا آسمان با فعالیت در مراکز دیگر تفاوت دارد. همیشه در تمام مراکزی که بنده فعالیت کرده ام نگاه از بالا به پایین جاری و ساری  بوده است اما اینجا  باید حواسمان به نگاههای از پایین به بالا هم باشد. در سازمان پژوهشی تشکیلات در کنار صف و نفر قرار میگیرد و خودش را همجنس نیرویش میکند تا جایی که اهداف سازمان را بتواند پوشش دهد همچنین ضوابط خشن اداری کمتر دیده میشود و تلاش میشود تا محیط امن و راحتی فراهم شده و افراد در آرامش بتواند به اهداف خود برسد.

چه نکاتی موجب تمایز معاونت اجرایی در سازمانهای پژوهشی با دیگر سازمانها میشود؟

خداوند انسان را پویا و فعال و در پی کمال آفریده است  و اگر جامعهای بروز و پویا نباشد همیشه عقب افتاده خواهد بود. آن چیزی که میتواند پیشرفت و توسعه را تضمیمن کند و بشر را همیشه در افق معاصر، روزآمدی و نوآمد بودن محافظت کند، پژوهش و تحقیق است. جایگاه پژوهش و تحقیق جایگاه مهمی است و در هر ملتی که به پژوهش توجه شود آن ملت پویا و زنده است پس برای اداره و مدیریت این نوع از سازمانهای خلاق پویایی و روزآمدی قابل توجهی لازم است و مدیریتی خاص را طلب میکند. میتوان سازمانهای پژوهشی را به مولکولهای گاز و سازمانهای اجرایی و کارگری را به مولکولهای یخ تشبیه کرد. سازمان پژوهشی، سازمانی پویا و با نشاط است که برای آن میبایست سبک مدیریت

قتضایی را پیادهسازی نمود.  حوزه اجرا در سازمانهای تفکر محور کاملاً متفاوت با دیگر هلدینگهاست چرا که در دیگر هلدینگها شاهد وجود نقش نظارتی هستیم  اما در سازمانهای فکری صرفاً نگاه خدمترسانیست

مدیریت اقتضایی که به آن اشاره کردید به چه معناست؟

مدیریتی که در موقعیتهای مختلف و بحرانهای مختلف واکنشی سریع، معقولانه و مبتنی بر تحقیق انجام میدهد و در تصمیمگیری چابک است. مدیریتی که در آن کارایی و محصول مهم است نه لزوما میزان و نحوه حضور افراد. به عبارت دیگر مدیریت اقتضایی مستلزم توانایی مدیر در تشخیص موقعیتها و شرایط سازگار کردن رفتارها و اقدامات با نیازهای آن است. میتوان وظیفه مدیر در سیستم مدیریت اقتضایی را اینگونه بیان کرد: تشخیص اینکه چه نوع تصمیم ویا اقدامی در موقعیت خاص و درشرایط خاص و در زمان خاص جهت تحقق اهداف مدیریتی باید اتخاذ شود. 

آیا در مرکز پژوهشی آرا توانستهاید مدیریت اقتضایی را در حوزه اجرا به صورت کامل پیادهسازی کنید؟

همه تلاش ما در این سازمان خلاق این بوده است که بتوانیم این نوع از مدیریت را در ارتباط با پژوهشگرانمان پیاده کنیم. چرا که جامعه هدف  ما فکور و نخبه است و میبایست از روشهایی که منجر به افزایش خلاقیت، توسعه نگاههای خلاقانه و افزایش ابتکار عمل در سازمان میشود، استفاده کنیم. نگرش دیگری که در این راه به ما کمک کردهاست  نگرش بر پایه انتظار است. در این سازمان پژوهشی اولویت در برقراری ارتباط خوب و مثبت با عوامل است چرا که برای داشتن زیر ساخت توسعه قوی نیاز به برقراری و ایجاد بهترین تعامل با نیروی انسانیست و برخورد با نیروی انسانی از رفتار اداری خارج میشود و همانطور که گفتم به دنبال رساندن افراد به افزایش خلاقیت و توسعه نگاههای خلاقانه است. سالهاست که در مخالفت با نظریات تیلور مبحث ایجاد بهترین ارتباط انسانی با نیروها مطرح شدهاست. علیالخصوص برای سازمانهایی که از  تولید فیزیکی خارج و وارد تولید فکر میشوند.

فکر میکنید مرکز پژوهشی آرا چه مقدار از راه را طی کردهاست و چه میزان از راه تا رسیدن به اهدافش باقی مانده است؟ 

مرکز پژوهشی آرا سازمانی نو و جوان است که آرام آرام در حال حرکت در بستری با نشاط است. سازمان در حال توسعه است و طبیعی است که اشکالات تشکیلاتی نیز داشته باشد که تلاش میکنیم تا  با استفاده از خرد جمعی، رفتار محققانه و پژوهش مشکلات را حل کنیم.

در این راه مهمترین رکن نگاه خردورزانه ریس مرکز است که مبتنی بر اشراف بر سازمانهای فرهنگی و اجتماعی و رصد هوشمندانه از اوضاع است که این نگاه باعث میشود تا اهداف عالی سازمان هیچگاه فراموش نشود.

واضح است که کار با نخبگان کار ساده ای نیست و نیاز به مدیریتی قوی، دقیق و استراتژیک دارد چرا که ممکن است بوجود آمدن برآینده های غیر متمرکز هدف اصلی را تحتالشعاع خود قرار دهد و اگر رئیس سازمان نگاه مبتنی بر هوشنمندی نداشته باشند قطعاً مشکلاتی به وجود خواهد آمد که بحمدلله در هیچ برهه زمانی شاهد آن نبوده ایم و ان شاءاالله به اهداف خود روز به روز نزدیک تر میشویم.

با توجه به سیاستهای جدید مدیریتی در مرکز چه اولویتها و برنامههایی در دستور کار معاونت اجرایی قرار دارد؟

همان گونه که می دانیم یکی از وظایف اصلی معاونت اجرایی برنامهها و سیاستها درحوزه  نظام اجرایی و همچنین مدیریت منابع در قالب قوانین و مقررات و چارچوبهای مدون سازمانی برای تأمین نیازهای مرکز است. بر این اساس در الگوی برنامهای مهمترین و اصلیترین اولویت این حوزه تمرکز بر اهداف کلان مرکز و اجرای چشمانداز، اهداف و سیاستهای راهبردی است که خوشبختانه این موضوع در اینجا پررنگ است. یکی دیگر از اولویتهای این حوزه تمرکز بر بهبود خدمترسانی به مؤسسات تابعه مرکز متناسب با اهداف و چشمانداز است. متأسفانه در این بخش برخی مشکلات نیز وجود دارد که میبایست بر اساس سیاستهای توسعهای، تناسب بین نیروی انسانی و ساختار پیشنهادی در نظر گرفته شود که دوستانمان در معاونت برنامهریزی برای رفع آن اهتمام جدی دارند.

از دیگر اولویتهای معاونت ما، اصلاح نظام بودجهریزی و فعال کردن  مؤسسات تابعه مبتنی بر برنامههای راهبردی و مشارکت آنها در نظام بودجهریزی براساس پیشبینی نیازهای بودجه ای میباشد که در اجرای آن تمرکز بر اسناد بالادستی مرکز به منظور جلوگیری از اعمال نظرهای سلیقهای و اجرای تصمیمات مصوب از طریق مکانیزم تسهیل گر در دست اجرا قرار گرفتهاست.

چه تصویری از وضعیت مطلوب مرکز در حوزه اداری و مالی در ذهن دارید؟

معاونت اجرایی مرکز که مسئولیت اداری، مالی، حقوقی و پشتیبانی مرکز را برعهده دارد، خودش را خادم مجموعه به منظور تسهیل امور، توسعه و پیشبرد در امر پژوهش میداند. به رغم همه کاستیهایی که وجود داشته است، تلاش کرده ایم که رفتار ما خدمات محور باشد و بر اساس الگوهای مرکز حداکثر انعطافپذیری برای ارائه خدمات در حوزههای تعریف شده در نظر گرفته شود. تلاش مجموعه

معاونت اجرایی مرکز همکاری و مشارکت در اجرای برنامههای مرکز و تسهیل روند انجام اقدامات مؤسسات تابعه میباشد. همچنین این حوزه به منظور بهبود شرایط و ایجاد فضای مناسب برای ارائه خدمات متناسب با جایگاه و شأن همکاران عزیز  از پیشنهادات و انتقادات سازنده استقبال مینماید و معتقدیم که پیشنهادات و انتقادات همکاران میتواند رفتار ما را در آینده بهبود بخشد و شرایط مناسبتری برای خدمات سالم فراهم کند. مأموریت ما این است که بتوانیم ارزش و منزلت علمی مرکز را حفظ کنیم و به عنوان مرکزی شاخص و برجسته در حوزه علوم انسانی و نه تنها در وضعیت کنونی حتی در جایگاه بینالمللی درخشش بالاتری را شاهد  باشیم. براین اساس وضعیت مطلوب به گونهای ترسیم شدهاست که مرکز بتواند در جایگاه واقعی خود قرار بگیرد.